W dobie utraty niepodległości przez Rzeczpospolitą dwory szlacheckie stały się ważną ostoją polskości, symbolem i miejscem jednoczącym naród. Tutaj spotykali się wybitni poeci, muzycy, artyści i wojskowi. Sztuka była orężem w walce z zaborcami.

Robert Schumann doceniał artystyczny oręż muzyki Fryderyka Chopina, który napisał w  recenzji „Koncertów fortepianowych” Chopina:

„Gdyby potężny samodzierżca z Północy wiedział, jak groźny przeciwnik czai się w dziełach Chopina, w prostych melodiach jego mazurków, zabroniłby tej muzyki. Dzieła Chopina to armaty ukryte w kwiatach.”

Koncerty, spotkania odbywały się w salonach szlacheckich dworów. Nie ich wielkość, okazałość decydowała o sile przekazu. Jak pisze wybitny historyk sztuki Jan Skuratowicz w  swojej książce „Dwory i pałace w Wielkim Księstwie Poznańskim”:  przedstawicieli wielkopolskiego ziemiaństwa (…) nie sposób porównywać pod względem możliwości finansowych z rodakami z Kresów czy z Galicji (jak Potoccy, Tarnowscy, Lubomirscy, Radziwiłłowie czy Zamoyscy) to jednak (uzup. red.) powstałe z inicjatywy środowiska wielkopolskiego i przy ich finansowym udziale realizacje przerastają dzieła tych wielkich rodzin klasą artystyczną, złożonością programów treściowych, świadomością celów podejmowanych działań artystycznych.

Było to … wynikiem głębokiej i dojrzałej świadomości narodowej Wielkopolan, wysokiego poziomu tutejszej gospodarki, szerokich horyzontów politycznych i myślowych tych doskonale zazwyczaj wykształconych i obytych w Europie ludzi.”

Czas pokazał, że ta praca u podstaw nie tylko zachowała narodowego ducha, ale dała impuls do wywalczenia niepodległości w 1918 roku.

Piękne alkierzowe dwory zobaczyć można np.w Ożarowie k. Wielunia czy w Koszutach w Wielkopolsce. W obydwóch mieszczą się muzea.
Dwory Polskie – Maciej Rydel

Przemysław Walewski

Zdjęcie (za wkipedia.org),