Język polski na przestrzeni lat ulegał wielu przeobrażeniom. W konsekwencji czytając obecnie staropolską poezję uśmiechamy się widząc takie słowa jak „ochędóstwo” czy “giezłeczko”. Przypominamy siedem używanych w dawnych wiekach ciekawych określeń, które dzisiaj popadły już w całkowite zapomnienie.

Wiele z nich związanych jest ze specyficznymi zwyczajami naszych przodków, co pozwala nam lepiej poznać ich kulturę i sposób patrzenia na świat.

GĘDŹBA

To niezbyt przyjemne w brzmieniu słowo oznaczało po prostu muzykę i pochodziło od starożytnego ludowego instrumentu – gęśli. Gędzeniem dawniej określano granie, co znalazło swoje odbicie w staropolskim przysłowiu: “Która czyta, śpiewa, gędzie, z tej rzadko cnotliwa będzie”. Osobę, która lubiła gędać nazywano z kolei gędźcem lub gądkiem. Grajków, którzy chadzali ze swoją twórczością od karczmy do karczmy, nazywano również piszczkami. Ich muzykę uważaną za tę niższych lotów. Paweł Szczerbicz w 1581 r. pisał o nich z lekką pogardą: “Gądki i piszczki, którzy się nie zabawiają uczciwą muzyką, ale od karczmy do karczmy się tułają, albo z pieskami tańcują”.

LITKUP

Z języka niemieckiego przejęliśmy kilka słów związanych z alkoholowymi obyczajami, nie tylko słynny bruderszaft. W średniowiecznym prawie polskim, gdy wiele umów było zawieranych ustnie, trzeba było je w jakiś sposób oficjalnie potwierdzić. Swego rodzaju „podpisem” miało być wypicie napoju alkoholowego przez obydwie strony. Poprzedzało go stwierdzenie zawarcia umowy czyli tzw. sąd litkupu oraz błogosławieństwo litkupu. Litkup przez wieki miał ogromne znaczenie przy stwierdzaniu prawomocności umów, ale wraz z rozpowszechnieniem pisma jego znaczenie słabło. W niektórych częściach Polski nadal jednak uważa się, że alkoholowy poczęstunek gwarantuje pomyślność transakcji.

Autor: Marek Teler, www.focus.pl

Cały artykuł tutaj

A co to jest lamus?

Lamus (niem. Lehmhaus) – dawny budynek gospodarczy, drewniany lub murowany, jedno- lub dwukondygnacyjny (z jedną izbą na każdej kondygnacji), czasami z podcieniem lub gankami, często o ozdobnych formach architektonicznych.

Lamus w Polsce wchodził początkowo w skład zabudowań dworskich i przeznaczony do przechowywania cennych przedmiotów (np. dokumentów, zbroi). Z czasem stawiano go też w gospodarstwach chłopskich, niedaleko chaty, gdzie służył do przechowywania sprzętu gospodarczego, narzędzi, zboża, żywności.

W dzisiejszych czasach termin używany jest także w stosunku do pomieszczenia lub budynku służącego do przechowywania starych rzeczy (rupieciarnia). W przenośni – w stosunku do przestarzałych („nadających się do lamusa”) przedmiotów, określeń, zwyczajów itp.

Żródło:wikipedia.pl